Zgodnie ze swoją misją Redakcja MedTvoiLokony dokłada wszelkich starań, aby dostarczać rzetelne treści medyczne poparte najnowszą wiedzą naukową. Dodatkowa flaga „Sprawdzona treść” wskazuje, że artykuł został przejrzany lub napisany bezpośrednio przez lekarza. Ta dwustopniowa weryfikacja: dziennikarz medyczny i lekarz pozwala nam dostarczać treści najwyższej jakości, zgodne z aktualną wiedzą medyczną.
Nasze zaangażowanie w tym obszarze zostało docenione m.in. przez Stowarzyszenie Dziennikarzy dla Zdrowia, które przyznało redakcji MedTvoiLokony honorowy tytuł Wielkiego Edukatora.
Jąkający się XNUMX-latek – rozwojowa niepłynność mowy
Proces mówienia składa się z kilku niezwykle trudnych procesów, które muszą być ze sobą ściśle skoordynowane. Aby wypowiedziane przez nas zdanie brzmiało poprawnie, należy dobrać odpowiednie słownictwo i gramatykę.
Ale to nie wszystko. Piękna wypowiedź to także prawidłowa technika mówienia, czyli głęboki oddech, początek mówienia skoordynowany z fazą wydechu, odpowiednio ułożone struny głosowe oraz sprawny aparat artykulacyjny (podniebienie miękkie, język, zęby, usta) umożliwiający prawidłową fonację i dźwięk dźwięków. U dorosłych mówienie jest w dużej mierze zautomatyzowane. Kiedy mówimy, nie myślimy o tym, jak oddychamy, jak układamy usta i język, by wyrazić określone dźwięki. Ale dla dziecka ten skomplikowany proces jest nie lada wyzwaniem.
Dziecko w wieku przedszkolnym dopiero uczy się kontrolować wszystkie te procesy. W rozwoju mowy cały czas pojawiają się nowe dźwięki (sz, ż, cz, dż, r), nad którymi musi panować i umieć ich używać we właściwych słowach, cały czas też uczy się nowych słów i wyrażeń, uczy się nowych form gramatycznych. Jest też natłok bodźców zewnętrznych. Dzieci patrzą na świat niezwykle emocjonalnie, a ilość nowych problemów, z którymi muszą się zmierzyć jest ogromna (przedszkole, nowi znajomi, nowy brat lub siostra, którzy zachłannie zwracają uwagę rodziców itp.). W małej głowie powstaje wielka plątanina myśli, którą trzeba wyrazić. A jak to zrobić, kiedy język nie słucha do końca, oddech robi to, co chce, a słów brakuje? Dlatego w mowie naszego malucha coraz częściej zaczynają pojawiać się liczne niepłynności. Dziecko powtarza dźwięki, sylaby, czasem słowa lub nawet całe części zdania. Głosy można przeciągać, co daje dziecku czas na zastanowienie się nad kolejną częścią mowy. Mogą też wystąpić poprawki (tzw. powtórki) dotyczące gramatycznej części zdania.
Jeśli tej niepłynności nie towarzyszą dodatkowe skurcze lub ruchy mimiczne, najczęściej diagnozuje się ją jako rozwojową niepłynność mowy. Występuje zwykle u dzieci w wieku od 5 do 7 lat i jest jedynym zaburzeniem mowy, które mija wraz z wiekiem wraz z poprawą umiejętności językowych.
Rozwojowa niepłynność mowy charakteryzuje się zaburzeniem przechodzenia od jednej myśli do drugiej, od jednej struktury gramatycznej do drugiej. Często wiąże się to z brakiem koordynacji pracy układu oddechowego, fonacyjnego i artykulacyjnego lub jest wynikiem zbyt szybkiego mówienia i nie podążania za myślami. Dziecko mówiąc płynnie, nie zdaje sobie z tego sprawy, nie odczuwa dyskomfortu z tym związanego i nie skłania go to do mówienia.
W przypadku rozwojowej niepłynności mowy nie stosuje się specjalnych terapii logopedycznych. Ważne jest, aby nie uświadamiać dziecku tego, jak mówi, ale mówić do niego wolniej i dać mu czas na spokojne dokończenie mowy.
Natomiast jeśli u dziecka zdiagnozowana zostanie niepłynność mowy z częstotliwością większą niż 10% mowy, a podczas mówienia występuje napięcie, skurcze lub współczucie, tzw. jąkanie we wczesnym dzieciństwie. Tu pojawia się świadomość niepłynnej mowy i często wiąże się z nią niechęć do mówienia.
Istnieje wiele możliwych przyczyn „jąkania we wczesnym dzieciństwie”. Może to być wynikiem predyspozycji genetycznych, uszkodzeń okołoporodowych, nieprawidłowego funkcjonowania aparatu mowy, uszkodzenia mózgu, niektórych chorób wieku dziecięcego lub czynników czysto psychologicznych: niskiej samooceny, zmuszania do rozmowy, nieśmiałości, strachu, braku akceptacji itp.
Terapia „jąkania wczesnego dzieciństwa”, w przeciwieństwie do rozwojowej niepłynności mowy, powinna być prowadzona pod nadzorem logopedy lub na specjalnych turnusach rehabilitacyjnych.
Tekst: mgr Izabela Wiatrowska, logopeda i mgr Magdalena Jęksa – Wojciechowska, logopeda, ABC poprawnej wymowy