Aorta brzuszna (od greckiego aortê oznacza dużą tętnicę) odpowiada części aorty, największej tętnicy w ciele.

Pozycja. Położona pomiędzy kręgiem piersiowym T12 a kręgiem lędźwiowym L4, aorta brzuszna stanowi ostatnią część aorty. (1) Podąża za aortą zstępującą, ostatnią częścią aorty piersiowej. Aorta brzuszna kończy się podziałem na dwie gałęzie boczne, które tworzą lewą i prawą tętnicę biodrową wspólną, oraz trzecią gałąź środkową, tętnicę krzyżową środkową.

Oddziały peryferyjne. Aorta brzuszna daje początek kilku gałęziom, w szczególności ciemieniowej i trzewnej (2):

• Tętnice przeponowe dolne, które są przeznaczone na spód przepony
• Pień trzewny, który dzieli się na trzy gałęzie, wspólną tętnicę wątrobową, tętnicę śledzionową i lewą tętnicę żołądkową. Te gałęzie mają na celu unaczynienie wątroby, żołądka, śledziony i części trzustki
• Górna tętnica krezkowa, która służy do dopływu krwi do jelita cienkiego i grubego
• Tętnice nadnerczy, które obsługują nadnercza
• Tętnice nerkowe, które mają zaopatrywać nerki
• Tętnice jajnikowe i jądrowe, które obsługują odpowiednio jajniki, a także część jajowodów i jądra
• Tętnica krezkowa dolna obsługująca część jelita grubego
• Tętnice lędźwiowe, które są przeznaczone do tylnej części ściany brzucha
• Środkowa tętnica krzyżowa zaopatrująca kość ogonową i kość krzyżową
• Tętnice biodrowe wspólne, które mają zaopatrywać narządy miednicy, dolną część brzucha oraz kończyny dolne

Nawadnianie. Aorta brzuszna odgrywa ważną rolę w unaczynieniu organizmu dzięki różnym odgałęzniom zaopatrującym ścianę brzucha i narządy trzewne.

Elastyczność ścian. Aorta posiada elastyczną ścianę, która pozwala jej dostosować się do różnic ciśnień pojawiających się w okresach skurczu serca i spoczynku.

Tętniak aorty brzusznej to jego rozszerzenie, które występuje, gdy ściany aorty nie są już równoległe. Tętniaki te mają zwykle kształt wrzeciona, tj. dotyczą większej części aorty, ale mogą też mieć kształt workowaty, ponieważ są zlokalizowane tylko w części aorty (3). Przyczyna tej patologii może być związana ze zmianą ściany, miażdżycą i czasami może być pochodzenia zakaźnego. W niektórych przypadkach tętniak aorty brzusznej może być trudny do zdiagnozowania przy braku określonych objawów. Dzieje się tak szczególnie w przypadku małego tętniaka, charakteryzującego się średnicą aorty brzusznej poniżej 4 cm. Niemniej jednak może być odczuwalny ból brzucha lub dolnej części pleców. W miarę postępu tętniak aorty brzusznej może prowadzić do:

• Ucisk na sąsiednie narządy, takie jak część jelita cienkiego, moczowód, żyła główna dolna, a nawet niektóre nerwy;
• Zakrzepica, to znaczy tworzenie się skrzepu na poziomie tętniaka;
• Ostra niedrożność tętnic kończyn dolnych, odpowiadająca obecności przeszkody uniemożliwiającej prawidłowy krążenie krwi;
• infekcja ;
• pęknięty tętniak odpowiadający pęknięciu ściany aorty. Ryzyko takiego pęknięcia staje się znaczące, gdy średnica aorty brzusznej przekracza 5 cm.
• przełom szczelinowy odpowiadający „przed pęknięciu” i powodujący ból;

Leczenie chirurgiczne. W zależności od stopnia zaawansowania tętniaka i stanu pacjenta, operację można wykonać na aorcie brzusznej.

Nadzór medyczny. W przypadku niewielkich tętniaków pacjent zostaje umieszczony pod nadzorem lekarskim, ale niekoniecznie wymaga operacji.

Badanie lekarskie. Najpierw przeprowadza się badanie kliniczne w celu oceny odczuwanego bólu brzucha i/lub lędźwiowego odcinka kręgosłupa.

Medyczne badanie obrazowe W celu potwierdzenia diagnozy można wykonać USG jamy brzusznej. Uzupełnieniem może być tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, angiografia, a nawet aortografia.

Od 2010 roku przeprowadzono liczne badania przesiewowe w celu zapobiegania tętniakom aorty brzusznej.