Zaburzenia językowe obejmują wszystkie zaburzenia, które mogą wpływać na zdolność mówienia, ale także komunikowania się. Mogą mieć podłoże psychologiczne lub fizyczne (neurologiczne, fizjologiczne itp.), dotyczyć mowy, ale także semantyki (trudności z zapamiętaniem właściwego słowa, znaczenia słów itp.).

Generalnie rozróżnia się zaburzenia językowe występujące u dzieci, które są raczej zaburzeniami lub opóźnieniami w przyswajaniu języka, a zaburzeniami dotykającymi dorosłych w sposób wtórny (np. po udarze lub po udarze, urazie). Szacuje się, że około 5% dzieci w jednej grupie wiekowej ma zaburzenia rozwoju językowego.

Zaburzenia językowe i ich przyczyny są bardzo zróżnicowane. Do najczęstszych należą:

• afazja (lub mutyzm): utrata zdolności mówienia lub rozumienia języka, pisanego lub mówionego
• dysfazja: zaburzenia rozwoju językowego u dzieci, w mowie i piśmie
• dyzartria: choroba stawów spowodowana uszkodzeniem mózgu lub uszkodzeniem różnych narządów mowy
• jąkanie: zaburzenia przepływu mowy (powtórzenia i blokady, często przy pierwszej sylabie słów)
• apraksja policzkowo-twarzowa: zaburzenia ruchomości jamy ustnej, języka i mięśni, które pozwalają wyraźnie mówić
• dysleksja: zaburzenie języka pisanego
• la dysfonia spazmatyczna : zaburzenia głosu spowodowane skurczami strun głosowych (dystonia krtani)
• dysfonia: problem z głosem (chrypka, nieodpowiedni ton lub intensywność głosu itp.)

Zaburzenia języka i mowy grupują wiele podmiotów o bardzo różnych przyczynach.

Zaburzenia te mogą mieć podłoże psychologiczne, mięśniowe lub neurologiczne, mózgowe itp.

Dlatego nie można wymienić wszystkich patologii, które mogą wpływać na język.

U dzieci opóźnienia i zaburzenia językowe można łączyć m.in.:

• głuchota lub utrata słuchu
• zaburzenia przywiązania lub deficyty psychoafektywne
• paraliż narządów mowy
• rzadkie choroby neurologiczne lub uszkodzenie mózgu
• zaburzenia neurorozwojowe (autyzm)
• deficyt intelektualny
• do nieokreślonej przyczyny (bardzo często)

U dorosłych lub dzieci, które tracą zdolność wyrażania siebie, najczęstszymi przyczynami są (m.in.):

• szok psychologiczny lub uraz
• mózgowy wypadek naczyniowy
• uraz głowy
• guz mózgu
• choroba neurologiczna, taka jak: stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona, stwardnienie zanikowe boczne, otępienie…
• paraliż lub osłabienie mięśni twarzy
• Borelioza
• rak krtani (wpływa na głos)
• łagodne zmiany strun głosowych (guzek, polip itp.)

Język jest kluczowym elementem komunikacji. Trudności w przyswajaniu języka i jego opanowaniu mogą u dzieci wpływać na rozwój ich osobowości i zdolności intelektualnych, utrudniać ich sukces akademicki, ich integrację społeczną itp.

U dorosłych utrata umiejętności językowych w następstwie np. problemu neurologicznego jest niezwykle trudna do zniesienia. Może to odciąć go od otaczających go osób i zachęcić do izolowania się, narażając na szwank jego szanse na zatrudnienie i relacje społeczne.

 Często występowanie zaburzeń językowych u osoby dorosłej jest oznaką zaburzenia neurologicznego lub uszkodzenia mózgu: dlatego konieczne jest natychmiastowe zmartwienie i konsultacja, zwłaszcza jeśli zmiana pojawia się nagle.

Zaburzenia językowe łączą wiele jednostek i patologii: pierwszym rozwiązaniem jest postawienie diagnozy, albo w szpitalu, albo u logopedy.

We wszystkich tych przypadkach u dzieci kontynuacja terapii logopedycznej pozwoli na uzyskanie pełnej oceny, która da podstawy do zaleceń rehabilitacji i leczenia.

Jeśli zaburzenie jest bardzo łagodne (seplenienie, brak słownictwa), wskazane może być odczekanie, szczególnie u małego dziecka.

U dorosłych patologie mózgowe lub neurologiczne prowadzące do zaburzeń językowych muszą być leczone przez wyspecjalizowane zespoły multidyscyplinarne. Rehabilitacja często poprawia sytuację, zwłaszcza po udarze.