Spis treści
Zapalenie płuc jest groźnym przeciwnikiem. Jest to zwykle spowodowane wcześniejszymi infekcjami dróg oddechowych i następującymi po nich powikłaniami. Leczenie nie jest łatwe i często kończy się pobytem w szpitalu, zwłaszcza gdy choruje osoba starsza.
Zapalenie płuc definiuje się jako każdy stan zapalny, który występuje w płucach – w pęcherzykach płucnych oraz w tkance śródmiąższowej. Ta choroba występuje dość często, niezależnie od pory roku. Co ważne, może się to odbywać w skomplikowany sposób, bez początkowo zauważalnych objawów.
Atak wirusa
Zaniedbana, nieleczona infekcja (bakteryjna lub wirusowa) górnych dróg oddechowych (katar, zapalenie krtani) może łatwo rozprzestrzenić się na dolne drogi oddechowe, prowadząc do zapalenia oskrzeli lub płuc. Jest to szczególnie ważne, gdy wirus jest zjadliwy, a odporność organizmu jest obniżona.
Wirusy są odpowiedzialne za tzw. wirusowe zapalenie płuc, najcięższym przebiegiem jest grypowe zapalenie płuc. Tego typu ataki najczęściej występują w okresach epidemii. Choroba zwykle przebiega dwufazowo. Na początku mamy do czynienia tylko z objawami przeziębienia: pacjenci skarżą się na złe samopoczucie, gorączkę, dreszcze, bóle mięśni, stawów, głowy, są osłabieni. Czasami są nieświadomi choroby, na którą się rozwijają. Dopiero po kilku, a nawet kilkunastu dniach, kiedy tkanka płuc jest zaatakowana, pojawiają się objawy ze strony układu oddechowego – ból w klatce piersiowej, duszność i suchy, męczący kaszel.
Podstępne bakterie
Czasami grypowe (wirusowe) zapalenie płuc jest powikłane nadkażeniem bakteryjnym i przekształca się w tak zwane bakteryjne zapalenie płuc. Na ogół atakuje osoby z obniżoną odpornością, zwłaszcza dzieci i osoby starsze. Zapaleniu temu sprzyjają: przewlekłe choroby układu oddechowego np. przewlekłe zapalenie oskrzeli, rozedma płuc, rozstrzenie oskrzeli, przewlekłe choroby układu krążenia np. wady serca, obniżona odporność organizmu z powodu innych chorób, infekcja wirusowa, zwłaszcza grypa, infekcja szpitalna. Objawy stanu zapalnego objawiają się w postaci nagłej, wysokiej gorączki, często powyżej 40°C. Pojawiają się również dreszcze, obfite pocenie się i silne osłabienie. Występuje kaszel z dużą ilością wydzieliny, bólami w klatce piersiowej, dusznością o różnym nasileniu. Najczęstszą przyczyną zapalenia płuc jest Streptococcus pneumoniae – jest to około 60-70% wszystkich stanów zapalnych. Ten rodzaj choroby często poprzedza infekcje górnych dróg oddechowych. Drugim najczęstszym czynnikiem zapalnym jest bakteria Haemophilus influenzae. Gronkowcowe zapalenie płuc może być powikłaniem grypy lub innej infekcji wirusowej.
Co jest potrzebne do diagnozy?
Już podczas osłuchiwania i opukiwania klatki piersiowej lekarz zauważa zmiany w płucach, obecne zarówno w wirusowym, jak i bakteryjnym zapaleniu płuc – słyszy trzaski, rzężenia, świszczący oddech. Czasami zleca prześwietlenie, aby potwierdzić diagnozę. W wirusowym zapaleniu płuc obraz jest niewyraźny, zacienienie płatów bakteryjnych jest plamiste i zlewne, a w jamie opłucnej może znajdować się płyn. Czasami konieczne są dodatkowe badania: krew, wydzieliny bakteryjne, bronchoskopia, tomografia komputerowa płuc.
Leczenie pod nadzorem lekarza
Leczenie zapalenia płuc musi odbywać się pod ścisłym nadzorem lekarskim, a jego metody zależą od przyczyny stanu zapalnego. Antybiotyki są na ogół niepotrzebne w stanach zapalnych wirusów, chociaż czasami lekarz może zalecić im zapobieganie nadkażeniu bakteryjnemu. Najczęściej przepisywane są leki przeciwbólowe, wykrztuśne i obniżające gorączkę. Czasami potrzebujesz tlenoterapii i leków na serce. Antybiotyk to skuteczny lek przeciwko bakteriom. Odpowiednio dobrane należy podawać od początku choroby. Zdarza się, że lekarz po kilku dniach nieskutecznego leczenia zmienia lek na inny. Nie wolno przerywać antybiotykoterapii – decyzję podejmuje tylko lekarz.
Bardzo ważne jest, aby drogi oddechowe były otwarte. Należy jak najczęściej kaszleć, poklepywać klatkę piersiową, wykonywać ćwiczenia oddechowe (leżeć z nogami ugiętymi w kolanach, brać głębokie wdechy przez nos jednocześnie wypychając brzuch i powoli wydychać przez usta z podciąganiem brzucha – 3 razy na dzień przez 15 minut). Musisz również podawać dużo płynów, około 2 litrów dziennie. Dzięki nim zmniejszy się lepkość plwociny, co ułatwi jej odkrztuszanie. Ważna jest również zdrowa, ale lekkostrawna dieta.
Sprawdź również: Pneumocystoza – objawy, przebieg, leczenie
Kiedy do szpitala?
Zapalenie płuc można leczyć w domu, ale zawsze pod nadzorem lekarza. Jednak w niektórych przypadkach konieczna jest hospitalizacja. Dzieje się tak, gdy przebieg choroby jest ciężki, a pacjent jest w złym stanie. Dotyczy to głównie osób starszych i dzieci.
Warto podkreślić, że zapalenie płuc może prowadzić do poważnych powikłań. Osoby ciężko chore, zwłaszcza cierpiące na inne choroby układu oddechowego, mogą cierpieć na ciężką niewydolność oddechową. Osoby z przewlekłymi chorobami układu krążenia, cukrzycą i rakiem są również bardziej zagrożone. W przypadku zapalenia opłucnej nagromadzony płyn uciska płuca i utrudnia oddychanie. Poważnym powikłaniem może być ropień płuca, czyli martwica tkanki płucnej wywołana przez mikroorganizmy wywołujące zmiany ropne. Czasami powikłania bakteryjnego zapalenia płuc mogą prowadzić do zagrażającej życiu sepsy.
Tekst: Anna Romaszkan