Książki na luty: Wybór psychologii

Becoming

„O ciele duszy” Ludmiły Ulitskiej

Po półbiograficznej książce „Drabina Jakuba” Ludmiła Ulitska zapowiedziała, że ​​nie będzie już zajmowała się główną prozą. I rzeczywiście, nie wydała powieści, ale zbiór 11 nowych opowiadań. To wspaniała wiadomość: opowieści Ulitskiej, z mocno skompresowaną sprężyną prywatnej historii, na długo pozostają w duszy. Niewiele osób jest w stanie tak dokładnie oddać istotę ludzkiej natury w lakonicznej fabule, by w kilku pociągnięciach pokazać los.

Oto opowieść „Serpentine” (z osobistą dedykacją dla Ekateriny Genievy) – o utalentowanej kobiecie, filologu, bibliografce, która stopniowo zaczyna zapominać o słowach i ich znaczeniu. Czy możesz sobie wyobrazić, co oznacza słowo dla bibliotekarza? Ulitskaya zaskakująco metaforycznie, ale jednocześnie niemal namacalnie opisuje, jak bohaterka krok po kroku porusza się po serpentynach swoich nieuchwytnych wspomnień w migoczącą przed nami mgłę niepamięci. Pisarzowi udaje się narysować słowami konturowe mapy ludzkiej świadomości, a to robi bardzo silne wrażenie.

Albo na przykład „Smok i Feniks” napisany po podróży do Górnego Karabachu, gdzie zamiast nierozwiązywalnego konfliktu między Ormianami a Azerbejdżanami jest oddana i wdzięczna miłość dwojga przyjaciół.

W opowiadaniu „Błogosławieni ci, którzy…” starsze siostry, przeglądając rękopisy swojej zmarłej matki językoznawcy, zaczynają wreszcie mówić o tym, co zachowywały w sobie przez całe życie. Strata zamienia się w wygodę i zysk, ponieważ pozwala otrząsnąć się z urazy i dumy i zobaczyć, jak bardzo wszyscy troje potrzebują siebie nawzajem. Krótka opowieść o spóźnionej miłości, Alicja kupuje śmierć, to historia długowiecznej, samotnej kobiety, która z woli losu ma małą wnuczkę.

Poruszając kwestie intymności, pokrewieństwa dusz, przyjaźni Ludmiła Ulitskaya nieuchronnie porusza temat separacji, dopełnienia, odejścia. Z jednej strony materialistka i biolog, z drugiej pisarka, która wierzy przynajmniej w talent i inspirację, bada tę graniczną przestrzeń, w której ciało rozstaje się z duszą: im jesteś starszy, tym bardziej to przyciąga, mówi Ulitskaja. Potrzeba pewnej odwagi, by odważyć się spojrzeć poza horyzont, i wielkiego talentu pisarskiego, by opisać to, co zobaczył.

Śmierć, która wyznacza granice i miłość, która je znosi, to dwa odwieczne motywy, dla których pisarz znalazł nową ramę. Okazało się, że jest to bardzo głęboki, a zarazem jasny zbiór tajemnych, przekazywanych sobie przez siebie historii, które chce się ponownie przeczytać.

Ludmiła Ulitskaya, „O ciele duszy”. Pod redakcją Eleny Shubiny, 416 s.

Portret

„Serotonina” Michela Houellebecq

Dlaczego ten ponury Francuz tak urzeka czytelników, wciąż na nowo opisując zanikanie osobowości swojego intelektualnego bohatera w średnim wieku na tle schyłku Europy? Śmiałość mowy? Dalekowzroczna ocena sytuacji politycznej? Umiejętność stylisty czy gorycz zmęczonej inteligentnej osoby, która przenika wszystkie jego książki?

Sława przyniosła Houellebecqowi w wieku 42 lat powieść Elementary Particles (1998). W tym czasie absolwent instytutu agronomicznego zdołał się rozwieść, siedzieć bez pracy i rozczarować się cywilizacją zachodnią i życiem w ogóle. W każdym razie Welbeck porusza temat beznadziejności w każdej książce, między innymi w Submission (2015), w której opisuje przemianę Francji w kraj islamski, czy w powieści Serotonina.

Jego bohater, Florent-Claude, zirytowany całym światem, otrzymuje od lekarza antydepresant z hormonem szczęścia – serotoniną i wyrusza w podróż do miejsc młodości. Pamięta swoje kochanki, a nawet marzy o nowych, ale „biała tabliczka w owalnym kształcie… niczego nie tworzy ani nie modyfikuje; ona tłumaczy. Wszystko ostateczne sprawia, że ​​mija, nieuniknione – przypadkowe…”

Wcześniej przesycone emocjami życie zamienia się w ciąg mechanicznych działań na tle znieczulenia serotoninowego. Florent-Claude, podobnie jak inni pozbawieni kręgosłupa Europejczyków, według Houellebecqa, potrafi jedynie pięknie mówić i żałować utraconych. Żal mu zarówno bohatera, jak i czytelnika: nic im nie pomoże, poza wypowiedzeniem się i uświadomieniem sobie, co się dzieje. A Welbeck niezaprzeczalnie osiąga ten cel.

Michela Welbecka. „Serotonina”. Z francuskiego przetłumaczyła Maria Zonina. AST, Corpus, 320 s.

Odporność

„My Against You” Fredrika Backmana

Historia konfrontacji między drużynami hokejowymi dwóch szwedzkich miast jest kontynuacją powieści „Bear Corner” (2018), a fani poznają znajome postacie: młodą Mayę, jej ojca Petera, który kiedyś włamał się do NHL, hokejowego gracz od boga Benyi… Drużyna juniorów, główna nadzieja miasta Bjornstad, prawie w pełnej sile, przeniosła się do sąsiedniego Hed, ale życie toczy się dalej.

Ciekawie jest śledzić rozwój wydarzeń bez względu na to, czy lubisz hokej i czy znasz fabułę poprzedniej książki. Buckman używa sportu, aby mówić o naszej niepewności i obawach, odporności i motywacji. Fakt, że osiągnięcie czegoś w pojedynkę jest prawie niemożliwe, nie można tylko dać się złamać. A potem musisz ponownie się zjednoczyć, aby osiągnąć wynik.

Tłumaczenie ze szwedzkiego Eleny Teplyashina. Sindbad, 544 s.

przyjaźń

„Powietrze, którym oddychasz” Francisa de Pontis Peebles

Urzekająco muzyczna powieść amerykańskiego Brazylijczyka Peebles o kobiecej przyjaźni i przeklętym darze wielkiego talentu. 95-letnia Dorish wspomina swoje ubogie dzieciństwo na plantacji cukru w ​​latach 20. i córkę swojego pana Grace. Ambitna Graça i uparty Dorish uzupełniały się – jeden miał boski głos, drugi miał wyczucie słowa i rytmu; jeden wiedział, jak zaczarować publiczność, drugi – przedłużyć efekt, ale każdy rozpaczliwie pragnął uznania drugiego.

Rywalizacja, podziw, zależność – te uczucia stworzą z prowincjonalnych dziewczyn brazylijską legendę: Graça stanie się świetną performerką, a Dorish napisze dla niej najlepsze piosenki, żyjąc raz po raz ich nierówną przyjaźnią, zdradą i odkupieniem.

Tłumaczenie z angielskiego: Elena Teplyashina, Phantom Press, 512 s.