Bez względu na to, ile mamy lat, śmierć ojca lub matki zawsze powoduje wielki ból. Czasami żałoba ciągnie się miesiącami i latami, zamieniając się w poważne zaburzenie. Psychiatra rehabilitacyjny David Sack opowiada o pomocy, której potrzebujesz, aby wrócić do satysfakcjonującego życia.
Zostałem osierocony w wieku 52 lat. Pomimo mojego dorosłego wieku i doświadczenia zawodowego śmierć ojca wywróciła moje życie do góry nogami. Mówią, że to jak utrata części siebie. Ale miałem wrażenie, że kotwica mojej tożsamości została odcięta.
Szok, odrętwienie, zaprzeczenie, złość, smutek i rozpacz to zakres emocji, przez które ludzie przechodzą, gdy tracą ukochaną osobę. Te uczucia nie opuszczają nas jeszcze przez wiele miesięcy. Dla wielu pojawiają się one bez określonej sekwencji, tracąc z czasem ostrość. Ale moja osobista mgła nie rozwiała się przez ponad pół roku.
Proces żałoby wymaga czasu, a ludzie wokół nas czasami okazują zniecierpliwienie — chcą, abyśmy jak najszybciej wyzdrowieli. Ale ktoś nadal dotkliwie doświadcza tych uczuć przez wiele lat po stracie. Ta ciągła żałoba może mieć konsekwencje poznawcze, społeczne, kulturowe i duchowe.
Smutek, uzależnienie i załamanie psychiczne
Badania pokazują, że utrata rodzica może zwiększyć ryzyko długotrwałych problemów emocjonalnych i psychicznych, takich jak depresja, lęk i narkomania.
Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, w których osoba nie otrzymuje pełnego wsparcia w okresie żałoby i nie znajduje pełnoprawnych rodziców adopcyjnych, jeśli krewni umierają zbyt wcześnie. Śmierć ojca lub matki w dzieciństwie znacznie zwiększa szanse na wystąpienie problemów ze zdrowiem psychicznym. Utrata jednego lub obojga rodziców dotyczy mniej więcej jednego na 20 dzieci poniżej 15 roku życia.
Synom, którzy stracili ojców, trudniej jest poradzić sobie ze stratą niż córkom, a kobietom trudniej poradzić sobie ze śmiercią matek.
Kolejnym czynnikiem decydującym o wystąpieniu takich następstw jest stopień bliskości dziecka ze zmarłym rodzicem oraz skala wpływu tragicznego wydarzenia na całe jego przyszłe życie. I wcale nie oznacza to, że ludziom łatwiej jest doświadczyć utraty kogoś, z kim byli mniej związani. Mogę śmiało powiedzieć, że w tym przypadku doświadczenie straty może być jeszcze głębsze.
Wielokrotnie badano długoterminowe konsekwencje utraty rodzica. Okazało się, że wpływa to zarówno na zdrowie psychiczne, jak i fizyczne, przy czym to drugie częściej objawia się u mężczyzn. Ponadto synowie, którzy stracili ojców, trudniej przeżywają tę stratę niż córki, a kobietom trudniej pogodzić się ze śmiercią matek.
Czas poprosić o pomoc
Badania nad teorią straty pomogły zrozumieć, jak pomagać ludziom po traumie po śmierci rodziców. Bardzo ważne jest skupienie się na osobistych zasobach danej osoby i jej zdolności do samoleczenia. Ważne jest, aby wszechstronną pomoc zapewniali mu ważni krewni i członkowie rodziny. Jeśli dana osoba przeżywa skomplikowany smutek, który trwa długo po śmierci bliskiej osoby, mogą być potrzebne dodatkowe środki i badania przesiewowe w zakresie zdrowia psychicznego.
Każdy z nas radzi sobie z utratą bliskich na swój sposób i we własnym tempie, a rozpoznanie, na jakim etapie smutku przeradza się w przewlekłe, złożone zaburzenie, może być bardzo trudne. Tak przedłużonej formie — patologicznej żałoby — towarzyszą zwykle długotrwałe bolesne przeżycia i wydaje się, że człowiek nie jest w stanie pogodzić się ze stratą i przejść dalej nawet miesiące i lata po śmierci bliskiej osoby.
Ścieżka rehabilitacji
Etapy zdrowienia po śmierci rodzica to ważny etap, w którym pozwalamy sobie doświadczyć bólu straty. To pomaga nam stopniowo zacząć zdawać sobie sprawę z tego, co się stało i iść naprzód. Kiedy leczymy, odzyskujemy zdolność cieszenia się naszymi relacjami z innymi. Ale jeśli nadal mamy obsesję i przesadnie reagujemy na wszelkie wspomnienia z przeszłości, potrzebna jest profesjonalna pomoc.
Komunikacja ze specjalistą jest pomocna i pomaga otwarcie rozmawiać o smutku, frustracji czy złości, uczy radzić sobie z tymi uczuciami i po prostu pozwalać im się manifestować. Pomocne w tej sytuacji może być również poradnictwo rodzinne.
Łatwiej jest nam żyć i puścić smutek, jeśli nie ukrywamy uczuć, myśli i wspomnień.
Śmierć rodzica może przywrócić dawny ból i urazę oraz mieć znaczący wpływ na procesy w systemie rodzinnym. Terapeuta rodzinny pomaga oddzielić stare i nowe konflikty, pokazuje konstruktywne sposoby ich eliminowania i poprawiania relacji. Możesz także znaleźć odpowiednią grupę wsparcia, która pomoże ci poczuć się mniej wycofanym z żalu.
Przedłużająca się żałoba często prowadzi do „samolecznictwa” za pomocą alkoholu lub narkotyków. W takim przypadku oba problemy muszą być rozwiązane jednocześnie i wymagają podwójnej rehabilitacji w odpowiednich ośrodkach i klinikach.
I wreszcie dbanie o siebie to kolejna ważna część powrotu do zdrowia. Łatwiej jest nam żyć i puścić smutek, jeśli nie ukrywamy uczuć, myśli i wspomnień. Zdrowe odżywianie, odpowiedni sen, ćwiczenia i wystarczająco dużo czasu na żałobę i odpoczynek są tym, czego każdy potrzebuje w takiej sytuacji. Musimy nauczyć się cierpliwości wobec siebie i otaczających nas osób, które pogrążają się w żałobie. To bardzo osobista podróż, ale nie powinieneś iść nią sam.
Autorem jest David Sack, psychiatra, naczelny lekarz sieci ośrodków rehabilitacyjnych dla alkoholików i narkomanów.