Spis treści
„Moja córka myślała, że urodziliśmy się biali i że staliśmy się czarni, gdy dorastaliśmy…”
Świadectwo Maryam (42 l.) i Palomy (10 l.)
Adoptowałem Palomę po śmierci mojego kuzyna. Paloma miała wtedy nieco ponad 3 lata. Kiedy była mała, myślała, że urodziłeś się biały i że w miarę dorastania stałeś się czarny. Była pewna, że później jej skóra będzie wyglądać jak moja. Była bardzo rozczarowana, kiedy wyjaśniłem jej, że tak nie jest. Opowiedziałem mu o krzyżowaniu ras, moich rodzicach, naszej rodzinie, jego historii. Bardzo dobrze to rozumiała. Powiedziała mi pewnego dnia „Może jestem biały na zewnątrz, ale czarny w sercu”. Niedawno powiedziała mi, że „ważne jest to, co jest w sercu”. Nie do zatrzymania !
Jak wszystkie małe dziewczynki, chce tego, czego nie ma. Paloma ma proste włosy i marzy o warkoczach, dodatkach, puszystych włosach „jak chmura”, jak ta afro, którą miałam od jakiegoś czasu. Uważa, że mój nos jest bardzo piękny. W swoim sposobie mówienia, w wyrazie twarzy jest bardzo podobna do mnie. Latem, cała opalona, zabieramy ją na rasę mieszaną i nierzadko ludzie myślą, że jest moją biologiczną córką!
Osiedliliśmy się w Marsylii, gdzie szukałem szkoły dostosowanej do jej potrzeb, do dość ciężkiej historii. Jest w szkole o dużej różnorodności, która stosuje pedagogikę Freineta, z nauką, która dostosowuje się do każdego dziecka, z klasami zorganizowanymi na dwóch poziomach, gdzie dzieci są wzmocnione, uczą się dość niezależnie i we własnym tempie. . Odpowiada to wykształceniu, które mu daję i godzi mnie ze szkołą, której osobiście nienawidziłem. Wszystko idzie bardzo dobrze, jest z dziećmi ze wszystkich środowisk. Ale przygotowuję ją trochę do college'u, na pytania, które można jej zadać, na refleksje, które może usłyszeć.
Dużo się mówi o rasizmie, o tym, jak kolor skóry może decydować o tym, jak dana osoba będzie traktowana. Mówię jej, że jako czarna mama może inaczej będę na mnie patrzyła. Rozmawiamy o wszystkim, kolonializm, George Floyd, ekologia… Dla mnie ważne jest, żeby mu wszystko wytłumaczyć, nie ma tabu. To, czego doświadczam z Palomą, jest zupełnie inne od tego, czego doświadczyłem z moją białą matką. Musiała cały czas iść na front, bronić mnie, stawiać czoła rasistowskim myślom. Dziś nie wiem, czy to dlatego, że Paloma ma jaśniejszą skórę, czy to moje sześć stóp i ogolona głowa to narzucają, które budzą szacunek, czy to dzięki różnorodności Marsylii, ale idzie całkiem nieźle. “
„Czuję, że moim dzieciom jest łatwiej w porównaniu z tym, przez co przeszłam jako dziecko. “
Zeznanie Pierre'a, 37 lat, ojca Lino, 13 lat, Numy, 10 lat i Rity, 8 lat
Kiedy byłem dzieckiem, zawsze zakładano, że jestem adoptowany. Zawsze trzeba było tłumaczyć, że rzeczywiście jestem synem mojego ojca, bo jest biały. Kiedy szliśmy razem na zakupy, ojciec musiał usprawiedliwić moją obecność, zaznaczając, że mu towarzyszyłam. Nierzadko zdarzało się, że ludzie chodzili za mną po sklepie lub patrzyli krzywo. Kiedy pojechaliśmy do Brazylii, skąd pochodzi moja mama, ojciec musiał ponownie udowodnić nasze pochodzenie. To było wyczerpujące. Dorastałem w dość zamożnym środowisku, niezbyt mieszanym. Często byłem jedynym czarnym w mojej szkole. Słyszałem wiele dość pogranicznych uwag, przerywanych „och, ale ty, to nie to samo”. Byłem wyjątkiem i te uwagi należy traktować jako komplement. Często żartuję, że czasami mam wrażenie, że jestem „fałszywą”, białym w czarnym ciele.
Mam wrażenie, że z moimi dziećmi, trzema małymi blondynkami, jest inaczej! W tym sensie nie ma zbyt wiele tego domniemania adopcji. Ludzie mogą być zaskoczeni, mogą powiedzieć „hej, nie są do siebie podobni”, ale to wszystko. Właściwie czuję ciekawskie spojrzenia, kiedy jesteśmy wszyscy razem w kawiarni na chodniku i jeden z nich nazywa mnie tatusiem. Ale raczej mnie to rozśmiesza. I też w to gram: dowiedziałem się, że mój najstarszy syn przeszkadza w szkole. Pojechałem po niego dzień po ukończeniu college'u. Z moim afro, moimi tatuażami, moimi pierścionkami, to miało swój efekt. Od tego czasu dzieci zostawiły go samego. Również niedawno Lino powiedział mi, kiedy szedłem po niego z basenu: „Jestem pewien, że biorą cię za moją gospodynię lub kierowcę”. W domyśle: ci rasistowscy kretyni. Wtedy nie zareagowałem zbytnio, pierwszy raz powiedział mi coś takiego, zaskoczyło mnie. Musi słyszeć rzeczy w szkole lub gdzie indziej, a to może stać się przedmiotem jego troski.
Moje dwoje pozostałych dzieci jest przekonanych, że są rasy mieszanej, tak jak ja, podczas gdy są blond i raczej jasne! Są głęboko związani z kulturą brazylijską, chcą mówić po portugalsku i spędzać czas na tańcu, zwłaszcza moja córka. Dla nich Brazylia to Karnawał, muzyka, taniec przez cały czas. Nie do końca się mylą… Zwłaszcza, że są przyzwyczajeni do tego, że moja mama tańczy wszędzie, nawet w kuchni. Dlatego staram się przekazać im to podwójne dziedzictwo, nauczyć ich portugalskiego. Mieliśmy lecieć do Brazylii, ale tam pandemia minęła. Ta wycieczka pozostaje w programie. “
„Musiałem nauczyć się układać włosy mojej córki. “
Zeznanie 46-letniej Frédérique, matki 13-letniej Fleur.
Mieszkam w Londynie od ponad dwudziestu lat i tam urodziła się Fleur. Jest mieszaną rasą ojca, który jest Anglikiem i Szkotem, karaibskim pochodzeniem, z Saint Lucia. Musiałem więc nauczyć się stylizować naturalne włosy mojej małej dziewczynki. Niełatwe ! Na początku testowałam produkty do ich odżywienia i rozplątywania, które nie zawsze były odpowiednie. Poprosiłam o radę moje czarne koleżanki, sprawdziłam też w specjalistycznych sklepach w mojej okolicy, jakich produktów użyć na te włosy. I przyznaję, musiałem też improwizować, jak wielu rodziców. Dziś ma swoje przyzwyczajenia, swoje produkty i sama układa włosy.
Żyjemy w dzielnicy Londynu, gdzie istnieje wielka mieszanka kultur i religii. Szkoła Fleur jest bardzo mieszana, zarówno społecznie, jak i kulturowo. Najlepsi przyjaciele mojej córki to Japończycy, Szkoci, Karaiby i Anglicy. Jedzą od siebie nawzajem, odkrywają swoje specjały. Nigdy nie czułem tu rasizmu wobec mojej córki. Może to być spowodowane mieszanką miasta, mojego sąsiedztwa lub wysiłku, który jest włożony, także w szkole. Co roku z okazji „Miesiąca Czarnej Historii” uczniowie uczą się od podstawówki, niewolnictwa, twórczości i życia czarnoskórych autorów, piosenek. W tym roku w programie jest Imperium Brytyjskie i angielska kolonizacja, temat, który zbuntuje moją córkę!
Wraz z ruchem „Black Lives Matter” Fleur była wstrząśnięta wiadomościami. Robiła rysunki wspierające ruch, czuje się zaniepokojona. Dużo rozmawiamy o tym w domu, także z moim partnerem, który jest bardzo zaangażowany w te sprawy.
To właśnie podczas naszych podróży tam iz powrotem do Francji byłam świadkiem rasistowskich myśli o mojej córce, ale na szczęście było to dość anegdotyczne. Niedawno Fleur była zszokowana, widząc w rodzinnym domu duży posąg czarnego pana młodego, w trybie służącego, w białych rękawiczkach. Zapytała mnie, czy to normalne mieć to w domu. Nie, nie bardzo i zawsze mnie to wkurzało. Powiedziano mi, że to niekoniecznie złośliwe czy rasistowskie, że ten rodzaj dekoracji mógł być modny. Jest to argument, którego nigdy nie uważałem za zbyt przekonujący, ale nie odważyłem się jeszcze zbliżyć do tego tematu. Może Fleur odważy się później… ”
Wywiad przeprowadziła Sidonie Sigrist