Fosfor (P) – rola, badania, interpretacja. Objawy nadmiaru i niedoboru fosforu

Sprawdzona zawartość

Fosfor (P) to anion, którego większość, tj. 85% całkowitej zawartości fosforu w organizmie, znajduje się w kościach. Ponadto w zębach i mięśniach znajdują się większe ilości fosforu. Badanie fosforu jest przydatne w diagnostyce chorób kości, a jego wartości zależą od wieku.

Fosfor – rola i funkcje

Fosfor jest najważniejszym anionem wewnątrzkomórkowej przestrzeni wodnej i składnikiem związków wysokoenergetycznych. Jego atomy są obecne w kwasach nukleinowych, a fosfor i wapń są głównymi składnikami kości. Niewielka ilość fosforu znajduje się w mięśniach, tkankach i płynach ustrojowych. Ilość fosforu w organizmie zależy od jego wchłaniania w jelicie, uwalniania z kości oraz wydalania przez nerki.

Fosfor jest składnikiem fosfolipidów budujących błony komórkowe oraz ważnym składnikiem biorącym udział w syntezie związków wysokoenergetycznych. Przenikanie fosforu z tkanek do płynów pozakomórkowych sugeruje chorobę – nadmierna ilość tego pierwiastka w organizmie (fosfaturia) może mieć przyczynę nerkową i nienerkową. Fosfor powinien być wydalany z moczem, inaczej zacznie gromadzić się w naczyniach krwionośnych i mięśniu sercowym.

Najwięcej fosforu znajduje się w kościach i zębach – wraz z wapniem bierze udział w ich mineralizacji. Można go również znaleźć w kwasach DNA i RNA, które tworzą kod genetyczny. Fosfor bierze udział w przewodzeniu bodźców nerwowych oraz utrzymuje równowagę kwasowo-zasadową w organizmie. Jest to element, bez którego organizm nie może prawidłowo funkcjonować.

Sprawdź także: Makroskładniki – funkcje, najważniejsze makroskładniki

Fosfor – objawy niedoboru

Niedobór fosforu nazywany jest hipofosfatemią. Może to być spowodowane niedożywieniem, problemami z wchłanianiem witaminy D i zespołami metabolicznymi. Cierpią na nią również alkoholicy i żywienie pozajelitowe, co ma miejsce w przypadku długotrwałego leczenia wodorotlenkiem glinu. Niedobór fosforu nie jest powszechnym schorzeniem, ponieważ występuje w wielu produktach spożywczych, takich jak ser i chleb.

Objawami niedoboru fosforu są skurcze, osłabienie i obrzęk mięśni, niewielki wzrost napięcia mięśniowego. Osoby z tym schorzeniem mogą również skarżyć się na ból kości, wymioty, problemy z oddychaniem i zaburzenia neurologiczne. Osoby z tym schorzeniem są również bardziej podatne na infekcje i kołyszą się na boki (tzw. chód kaczki) podczas chodzenia. Do grupy osób narażonych na niedobór fosforu należą m.in. kobiety po 50. roku życia.

Przeczytaj także: Objawy niedoboru witamin

Fosfor – objawy nadmiaru

Nadmiar fosforu (hiperfosfatemia) powoduje m.in. wysoko przetworzoną dietę. Okazuje się, że ubodzy mają we krwi większą ilość fosforanów i ze względów finansowych zmuszeni są do spożywania tanich produktów przetworzonych – do tych grup należą osoby o najniższych dochodach oraz bezrobotni. Gdy nadmiar jest niewielki, objawia się to skurczami mięśni i obecnością złogów wapnia w tkankach.

Nadmiar fosforu stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia. Może nawet doprowadzić do zawału serca lub śpiączki. Ponadto powoduje również tachykardię i niedociśnienie. Organizm osoby przyjmującej nadmierną ilość fosforu ma zaburzoną syntezę witaminy D i wchłanianie wapnia. Zwiększa to ryzyko chorób serca – nadmiar fosforu przyczynia się do zachwiania równowagi minerałów regulujących ciśnienie krwi, pracę nerek i krążenie.

Fosfor – dzienne spożycie

Osoba dorosła powinna spożywać od 700 do 1200 mg fosforu dziennie. Należy jednak pamiętać, że dzienne zapotrzebowanie na fosfor zależy od etapu rozwoju danej osoby – największe zapotrzebowanie na fosfor mają noworodki i dzieci w okresie dojrzewania. Nastolatki powinny codziennie spożywać około 1250 mg fosforu. W ich przypadku duże zapotrzebowanie organizmu na fosfor jest potrzebne do budowy tkanek, mięśni i kości.

Chcesz wzmocnić swoje ciało? Sięgnij po suplement diety z chelatowanymi minerałami, w tym fosforem, który jest dostępny na Rynku Medonet w atrakcyjnej cenie.

Naturalne źródła fosforu

Najwięcej fosforu zawierają rośliny i zboża rosnące na glebach żyznych. Rośliny i ziarna potrzebują go do fotosyntezy i budowy błon komórkowych. Fosfor występuje w tkankach roślinnych w postaci zarówno organicznych, jak i nieorganicznych związków fosforanowych. Gdy jej brakuje, roślina rośnie wolniej, a jej liście zmieniają kolor, ponieważ tkanki nie zawierają niewystarczającej ilości soli mineralnych.

Badanie fosforu we krwi – co warto o nim wiedzieć?

Niedobór fosforu jest przyczyną wielu chorób kości i zębów, ponieważ w nich znajduje się większość fosforu w organizmie. Badanie fosforu nieorganicznego należy wykonać w przypadku podejrzenia przerzutów nowotworowych do kości, uporczywych wymiotów, podejrzenia nadczynności tarczycy i zaburzeń czynności kanalików nerkowych.

Wskazaniami do badania są również ciężkie urazy, przewlekła niewydolność nerek, leczenie nowotworów chemioterapią, bóle kostne i osłabienie mięśni. Kontrolę stężenia fosforu należy prowadzić również podczas żywienia pozajelitowego, u osób nadużywających alkoholu, przy dializach, nadpodaży witaminy D3 i zaburzeniach jej metabolizmu.

W pakiecie badań krwi Sprawdź stan swoich kości sprawdzisz nie tylko poziom fosforu w organizmie, ale również witaminę D i wapń, które mają ogromne znaczenie dla zdrowia kości.

Co to jest badanie krwi na fosfor?

Badanie poziomu fosforu we krwi u dorosłych polega na pobraniu niewielkiej ilości krwi, na przykład z żyły na dole łokcia, do probówki. W przypadku dzieci krew pobierana jest przez małe nacięcie skóry nożem medycznym. Pacjent zobowiązany jest do wzięcia udziału w badaniu na czczo – ostatni posiłek dnia poprzedniego należy spożyć najpóźniej do godziny 18. Pobrana próbka krwi jest wysyłana do laboratorium do analizy.

Czas oczekiwania na wynik testu to 1 dzień. Przy interpretacji wyniku zawsze brany jest pod uwagę wiek pacjenta. Pamiętaj, aby zawsze skonsultować wynik z lekarzem. Wartości referencyjne to:

– 1-5 dni: 4,8-8,2 mg/dl,

– 1-3 lata: 3,8-6,5 mg/dl,

– 4-11 lata: 3,7-5,6 mg/dl,

– 12-15 lata: 2,9-5,4 mg/dl,

– 16-19 lata: 2,7-4,7 mg/dl,

– Dorośli: 3,0-4,5 mg/dl.

Zobacz także: Profil kostny – jakie badania zawiera?

Test poziomu fosforu – interpretacja

W przypadku zwiększonego stężenia fosforu w organizmie (hiperfosfatemia) możemy mieć:

1. kwasica z towarzyszącym odwodnieniem
2. niedoczynność przytarczyc,
3. intensywny wysiłek fizyczny,
4. zmniejszona filtracja kłębuszkowa,
5. chemioterapia – z powodu rozpadu komórek nowotworowych,
6. nadmierne spożycie fosforu w diecie,
7. ostra lub przewlekła niewydolność nerek,
8. zwiększone wchłanianie zwrotne fosforanów,

Ze zmniejszonym stężeniem fosforu w organizmie (hipofosfatemią) możemy sobie poradzić w przypadku:

1. niedostateczna podaż fosforu w diecie,
2. kwasica ketonowa,
3. nadczynność przytarczyc,
4. przyjmowanie przez długi czas leków alkalizujących oraz diuretyków,
5. zaburzenia wchłaniania,
6. osoby z rozległymi oparzeniami i urazami,
7. krzywica.

Zmniejszona ilość fosforu w organizmie charakteryzuje się:

1. wymioty
2. bóle mięśni
3. osłabiający,
4. drgawki
5. problemy z oddychaniem.

W skrajnych przypadkach, gdy stężenie fosforu jest poniżej 1 mg/dl, może dojść do rozpadu mięśni. Natomiast poziom poniżej 0,5 mg/d powoduje hemolizę erytrocytów. Terapia niskim poziomem fosforu ma na celu przede wszystkim wyleczenie choroby podstawowej i włączenie do diety pokarmów bogatych w fosfor, np. mięsa, produktów zbożowych. Niektórzy pacjenci wymagają dożylnych wlewów fosforanów.

Absorpcję wapnia można wspomóc stosując BiΩ Omega3 D2000 Xenico. Suplement zawiera witaminę D, która wspomaga wchłanianie nie tylko fosforu, ale także wapnia i potasu.