Ofiofobia to paniczny i niekontrolowany strach przed wężami. Jak każda fobia, jest to wyzwalacz zaburzeń psychicznych i lękowych, które mogą być upośledzające na co dzień. Nadmierny niepokój i najczęściej niezrozumiany przez otaczających go ludzi.

Zwana także ophidofobią, ofiofobia pochodzi od starożytnego greckiego „ophis”, co oznacza „wąż” i od „fobia”, co oznacza „strach”. Zauważamy, że fobia węży jest często kojarzona z herpetofobią, czyli lękiem paniki przed gadami. Charakteryzuje się nie do pokonania i często irracjonalnym lękiem przed wężami. Uczucie udręki może również wywołać sam widok zdjęcia, filmu lub przeczytanie słowa.

Ofiofobia jest jedną z najczęstszych fobii i jest zaliczana do kategorii zoofobii, strachu przed zwierzęciem. Niektórzy historycy stawiają hipotezę, że fobia węży mogła być wpisana w traumatyczną pamięć ludzi od czasów prehistorycznych. Tak jest w szczególności w przypadku antropolog Lynne A. Isbell w swojej książce Owoc, Drzewo i Wąż (wydania Harvard University Press). W rzeczywistości ludzie mają wrodzoną reakcję na przeżycie zwierzęcia i ostrość wzroku pozwalającą na bardzo szybką identyfikację. Umiejętność odziedziczona po instynkcie łowieckim naszych przodków, którą obdarzone są również niektóre naczelne. 

Obawy przed ugryzieniem i zadławieniem związane z tym zwierzęciem można wytłumaczyć traumatycznym wydarzeniem, którego doświadczył pacjent w dzieciństwie lub dorosłym życiu. 

Ale wąż również bardzo cierpi z powodu przypisywanego mu drapieżnego wizerunku. Nieodparty kusiciel zła dla Adama i Ewy w Ogrodzie Eden, wąż jest regularnie przedstawiany negatywnie w dziełach literackich i filmowych, zdolny do zabijania przez uduszenie, gryzienie i połykanie jednym kęsem, jak w Le Petit Prince Antoine de Saint -Exupéry. Powody, które mogą wyjaśnić czujność naszego instynktu przetrwania w obliczu tego pełzającego i syczącego zwierzęcia.

Niektórzy psychoanalitycy kreślą paralelę między lękiem przed kastracją a fobią węży. Zwierzę może przedstawiać penisa oderwanego od ciała w psychoanalizie.

Kilka czynników odróżnia prosty strach przed wężami od prawdziwej fobii, takich jak: 

• Niemożność udania się do miejsca, w którym można spotkać węże, np. ogrodów zoologicznych;
• Brak możliwości oglądania zdjęć lub filmów z wężami;
• Proste czytanie wspominające o zwierzęciu może wywołać zaburzenie lękowe;
• Często urojeniowy strach – zwłaszcza jeśli dana osoba mieszka na Zachodzie – przed spotkaniem z wężem i przed śmiertelnym atakiem;
• Powracające koszmary, w których obecny jest wąż;
• Strach przed śmiercią.

Na widok węża pojawiają się symptomy świadczące o fobii przed wężami. Jest to początek niekontrolowanego niepokoju, który może objawiać się:

• wstręt i nudności;
• kołatanie serca;
• Wstrząsy;
• Kryzys łez;
• Poty; 
• Strach przed śmiercią; 
• Zawroty głowy i omdlenia

Aby złagodzić opiofobię, pacjenci zwracają się najczęściej w kierunku psychoanalizy lub terapii behawioralnej i poznawczej. 

Terapia behawioralna będzie działała na narażenie na fobię lub wręcz przeciwnie na zdystansowanie się od niej dzięki technikom relaksacji, oddychania czy pozytywnej projekcji. CBT to najczęściej krótkie terapie, które mogą trwać od 8 do 12 tygodni w zależności od pacjenta i zaburzenia.

Psychoanaliza jest bardziej częścią procesu zrozumienia w celu zidentyfikowania dokładnej przyczyny zaburzenia. Kiedy fobia jest zbyt wyniszczająca, lekarz może przepisać leki przeciwlękowe w celu złagodzenia objawów i napadów lękowych.