Uznana za leczenie lęków, fobii i zaburzeń obsesyjnych, CBT – terapia behawioralna i poznawcza może dotyczyć wielu osób, które chcą poprawić jakość swojego życia, korygując krótko- lub średnioterminowe zaburzenia, które czasami mogą być niepełnosprawne na co dzień.

Terapie behawioralne i poznawcze to zestaw podejść terapeutycznych, które łączą dystansowanie myśli z technikami relaksacyjnymi lub uważności. Pracujemy nad napotkanymi obsesjami, nad samopotwierdzeniem, lękami i fobiami itp.

Terapia ta jest raczej krótka, skupia się na teraźniejszości i ma na celu znalezienie rozwiązania problemów pacjenta. W przeciwieństwie do psychoanalizy nie szukamy przyczyn objawów i ustąpień w przeszłości ani w mówieniu. Patrzymy w teraźniejszości, jak działać na te objawy, jak będziemy w stanie je poprawić, a nawet zastąpić niektóre szkodliwe nawyki innymi, bardziej pozytywnymi i spokojnymi.

Ta behawioralna i poznawcza terapia, jak sama nazwa wskazuje, będzie interweniować na poziomie zachowania i poznania (myśli).

Terapeuta będzie więc pracował z pacjentem tak samo nad trybem działania, jak i myśli, na przykład dając ćwiczenia do wykonania na co dzień. Na przykład w przypadku zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych związanych z rytuałami pacjent powinien spróbować zredukować swoje rytuały, dystansując się od swoich obsesji.

Terapie te są szczególnie wskazane w leczeniu lęków, fobii, OCD, zaburzeń odżywiania, problemów z uzależnieniami, ataków paniki, a nawet problemów ze snem.

Pacjent kieruje się na CBT do psychologa lub psychiatry przeszkolonego w tego rodzaju terapii, wymagającej od dwóch do trzech lat dodatkowych studiów po studiach uniwersyteckich z psychologii lub medycyny.

Zwykle zaczynamy od oceny objawów, a także okoliczności wywołujących. Pacjent i terapeuta wspólnie określają problemy do leczenia według trzech kategorii:

• emocje ;
• myśli ;
• powiązane zachowania.

Zrozumienie napotykanych problemów pozwala na ukierunkowanie celów do osiągnięcia i zbudowanie programu terapeutycznego z terapeutą.

W trakcie programu pacjentowi proponuje się ćwiczenia, aby bezpośrednio oddziaływać na jego zaburzenia.

Są to ćwiczenia odwarunkowe w obecności lub nieobecności terapeuty. W ten sposób pacjent staje w obliczu sytuacji, których się boi, w sposób progresywny. Terapeuta jest obecny jako przewodnik w zachowaniu, które należy przyjąć.

Terapia ta może być prowadzona przez krótki (6 do 10 tygodni) lub średnioterminowy (od 3 do 6 miesięcy), aby mieć realny wpływ na jakość życia i samopoczucie pacjenta.

W terapii behawioralnej i poznawczej doświadczenia korekcyjne łączy się z analizą procesu myślowego. Rzeczywiście, zachowanie jest zawsze wywoływane przez schemat myślowy, często zawsze ten sam.

Na przykład w przypadku fobii węża najpierw myślimy, jeszcze zanim zobaczymy węża, „jeśli go zobaczę, dostanę ataku paniki”. Stąd blokada w sytuacji, w której pacjent mógłby zostać skonfrontowany ze swoją fobią. Terapeuta pomoże więc pacjentowi uświadomić sobie jego sposób myślenia i jego wewnętrzne dialogi, poprzedzające reakcję behawioralną.

Podmiot musi stopniowo konfrontować się z obiektem lub przerażającym doświadczeniem. Kierując pacjenta w kierunku bardziej odpowiednich zachowań, pojawiają się nowe ścieżki poznawcze, prowadzące krok po kroku w kierunku uzdrowienia i odwarunkowania.

Ta praca może być wykonywana w grupach, z ćwiczeniami relaksacyjnymi, pracą nad ciałem, aby pomóc pacjentowi lepiej radzić sobie ze stresem w danej sytuacji.

Terapie te dają doskonałe efekty pod warunkiem, że osoba codziennie inwestuje w wykonywanie danych ćwiczeń.

Ćwiczenia poza sesją są bardzo ważne, aby skłonić pacjenta do powrotu do zdrowia: odnotowujemy sposób, w jaki je wykonujemy, jak je przeżywamy, wzbudzane emocje i obserwowany postęp. Ta praca będzie bardzo przydatna na następnej sesji, aby omówić ją z terapeutą. Pacjent zmieni wtedy swoją percepcję, gdy znajdzie się w sytuacji, która generuje na przykład fobię, zaburzenie obsesyjne lub inne.