Omdlenie – przyczyny, rodzaje, diagnostyka, pierwsza pomoc, profilaktyka

Sprawdzona zawartość

Omdlenie to krótkotrwała utrata przytomności, czucia i zdolności poruszania się z powodu niedotlenienia mózgu związanego z niedokrwieniem. Ból, niepokój lub widok krwi mogą być również kolejną przyczyną omdlenia. Towarzyszy mu zwykle bladość twarzy i sinica ust.

Co to jest omdlenie?

Omdlenie to stan charakteryzujący się krótkotrwałą utratą przytomności z powodu niedostatecznej ilości tlenu dostarczanego do mózgu. Omdlenie trwa zwykle od kilku sekund do kilku minut, niektórzy opisują to uczucie jako „ciemność na oczach”. Omdlenia zwykle poprzedzają objawy takie jak:

1. blada twarz
2. Sinica warg,
3. zimny pot na czole i skroniach.

W większości przypadków omdlenia nie powinny być problemem, zwłaszcza jeśli nie stoją za tym żadne inne schorzenia. Wskazaniem do wizyty lekarskiej jest omdlenie, które występowało częściej niż raz w miesiącu. U takich osób należy wykluczyć przyczyny sercowe zwiększające ryzyko zgonu. Ryzyko omdlenia gwałtownie wzrasta u osób w wieku powyżej 70 lat.

Przyczyny omdlenia

Może się zdarzyć, że omdlenie nastąpi bez wyraźnego powodu. Może to być jednak spowodowane wieloma czynnikami, w tym:

1. silne przeżycia emocjonalne,
2. strach,
3. niskie ciśnienie krwi,
4. silny ból,
5. odwodnienie
6. niski poziom cukru we krwi
7. przedłużony pobyt w pozycji stojącej,
8. wstawać zbyt szybko,
9. uprawianie aktywności fizycznej w wysokiej temperaturze,
10. nadmierne spożycie alkoholu,
11. brać narkotyki,
12. nadmierny wysiłek przy oddawaniu stolca,
13. silny kaszel,
14. drgawki
15. szybki i płytki oddech.

Oprócz przyczyn wymienionych powyżej, przyjmowane leki mogą również zwiększać ryzyko omdlenia. Szczególne znaczenie mają preparaty stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego, a także leki przeciwdepresyjne i przeciwalergiczne. W grupie pacjentów szczególnie narażonych na omdlenia znajdują się chorzy na cukrzycę, arytmię, napady lękowe i blokady serca.

Rodzaje omdleń

Istnieje kilka rodzajów omdleń:

1. omdlenia ortostatyczne: są to powtarzające się epizody, w których ciśnienie krwi spada podczas stania. Ten rodzaj omdlenia może być spowodowany problemami z krążeniem;
2. Omdlenie odruchowe: W tym przypadku serce nie dostarcza mózgowi wystarczającej ilości krwi przez krótki czas. Przyczyną powstania jest niewłaściwa transmisja impulsów przez łuk odruchowy, który z kolei jest fragmentem układu nerwowego. Po takim omdleniu osoba jest w stanie normalnie funkcjonować, wie, co się stało i logicznie odpowiada na zadawane pytania;
3. omdlenia związane z chorobami naczyń mózgowych,
4. omdlenia z powodu zaburzeń rytmu serca.

Najczęstsze są omdlenia odruchowe, czasami nazywane omdleniami neurogennymi. Ten rodzaj omdlenia opiera się na reakcji odruchowej, która powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych lub bradykardię. Najczęściej występują u młodych osób, które nie są związane z organiczną chorobą serca. Omdlenie odruchowe może również wystąpić u osób starszych lub osób z organicznymi chorobami serca, np. zwężeniem zastawki aortalnej lub po zawale serca. Objawy tego typu omdlenia obejmują:

1. brak objawów organicznej choroby serca;
2. omdlenia z powodu nieoczekiwanego bodźca z powodu przedłużonego stania,
3. omdlenia podczas przebywania w zatłoczonym, gorącym pomieszczeniu,
4. omdlenia przy odwróceniu głowy lub w wyniku ucisku na okolice zatoki szyjnej,
5. omdlenia występujące podczas lub po posiłku.

Ten rodzaj omdlenia jest diagnozowany na podstawie szczegółowego wywiadu chorobowego z pacjentem, podczas którego ustalane są okoliczności omdlenia. Jeżeli badanie fizykalne i wynik EKG są prawidłowe, dalsze badania diagnostyczne nie są wymagane.

Omdlenie – diagnoza

Jednorazowe omdlenia u chorego w dobrym stanie ogólnym nie wymagają interwencji medycznej. Wskazaniem do wizyty lekarskiej są sytuacje, w których pacjent nie doświadczył wcześniej takich epizodów, ale kilkakrotnie słabnie. Wtedy konieczne będzie ustalenie przyczyny tej dolegliwości. Należy poinformować lekarza o okolicznościach, w których doszło do omdlenia (co zostało wykonane, jaki był stan pacjenta). Ponadto ważne są informacje o przebytych chorobach i wszelkich przyjmowanych lekach, zarówno na receptę, jak i bez recepty. Lekarz zleci dodatkowe badania w zależności od wyniku badania lekarskiego (np. badanie krwi na anemię). Często wykonuje się również testy na choroby serca, na przykład:

1. badanie EKG – rejestracja czynności elektrycznej serca,
2. echo serca – pokazujące ruchomy obraz serca,
3. Test EEG – mierzący aktywność elektryczną mózgu,
4. Badanie holterowskie – monitorowanie rytmu serca za pomocą przenośnego urządzenia pracującego 24 godziny na dobę.

Nowoczesną metodą kontrolowania pracy serca jest Rejestrator arytmii ILRktóry jest wszczepiany pod skórę na klatce piersiowej. Jest mniejszy niż pudełko zapałek i nie ma przewodów łączących go z sercem. Powinieneś nosić taki rejestrator, dopóki nie zemdlejesz. Zapis EKG jest odczytywany sekwencyjnie za pomocą specjalnej głowicy. Dzięki temu można określić, co doprowadziło do omdlenia.

O czym jeszcze lekarz powinien zostać poinformowany podczas rozmowy kwalifikacyjnej?

1. poinformować lekarza o objawach poprzedzających omdlenia oraz tych, które pojawiły się po odzyskaniu przytomności (np. zawroty głowy, nudności, kołatanie serca, silny niepokój);
2. poinformować o istniejącej chorobie serca lub chorobie Parkinsona;
3. wspomnieć też o nagłych zgonach rodzin z powodu chorób serca;
4. Poinformuj lekarza, jeśli po raz pierwszy zemdlejesz lub miałeś takie epizody w przeszłości.

Pierwsza pomoc w przypadku omdlenia

W jakich przypadkach konieczna jest pomoc medyczna w nagłych wypadkach podczas omdlenia?

– pacjent nie oddycha,

– pacjent nie odzyskuje przytomności przez kilka minut,

– pacjentka jest w ciąży,

– chory doznał obrażeń podczas upadku i krwawi,

– pacjent cierpi na cukrzycę,

Masz ból w klatce piersiowej

– serce pacjenta bije nieregularnie,

– pacjent nie jest w stanie poruszać kończynami,

– masz problem z mówieniem lub widzeniem,

– pojawiły się drgawki,

– pacjent nie jest w stanie kontrolować pracy swojego pęcherza i jelit.

Leczenie omdleń zależy od diagnozy postawionej przez lekarza. Jeśli żaden inny stan nie powoduje omdleń, leczenie na ogół nie jest wymagane, a odległe rokowanie jest dobre.

Pierwsza pomoc

Jeśli zemdlejesz, połóż głowę na plecach z głową odchyloną do tyłu, podkładając pod plecy poduszkę lub zwinięty koc. Trzeba zapewnić mu świeże powietrze, rozpinając zaprasowane części garderoby, takie jak: kołnierzyk, krawat, pasek. Możesz spryskać twarz zimną wodą, natrzeć alkoholem lub nasączyć nikły zapach wacikiem zwilżonym amoniakiem. Napływ krwi do mózgu ułatwia podnoszenie nóg omdlałej osoby.

Jeśli zemdlejesz lub zemdlejesz, nie dawaj nic do picia, ponieważ możesz się zakrztusić. Po odzyskaniu przytomności pacjent powinien przez jakiś czas leżeć. Dopiero później można mu podać kawę lub herbatę.

WAŻNE!

1. pacjentowi, który zemdlał, nie należy podawać jedzenia ani picia;
2. pacjentowi nie wolno podawać własnych leków (w tym kropli do nosa);
3. nie polewaj osoby omdlącej zimnej wody, ponieważ może to spowodować wstrząs; warto przetrzeć twarz i szyję ręcznikiem zamoczonym w zimnej wodzie.

omdlenia – profilaktyka

Wśród metod zapobiegania omdleniu z powodu zaburzeń samoregulacji napięcia naczyń krwionośnych wymienia się:

1. picie dużej ilości płynów,
2. zwiększenie zawartości elektrolitów i soli w diecie,
3. realizacja umiarkowanej aktywności fizycznej (np. pływanie),
4. spanie z głową nad ciałem,
5. wykonywanie treningu ortostatycznego, polegającego na staniu pod ścianą (takie ćwiczenie powinno być wykonywane 1-2 razy dziennie przez minimum 20 minut).

Ważne! Jeśli czujesz się słaby i masz zamiar zemdleć, usiądź lub połóż się (twoje nogi powinny być wyżej niż głowa). Poproś kogoś, aby chwilę z tobą usiadł.

Zasłabnięcie – przeczytaj więcej